Terugblik op excursie naar Laarbeek

Woensdag 22 mei organiseerde Stichting Steenbreek een excursie naar de Brabantse Steenbreekgemeente Laarbeek. Laarbeek is toonaangevend op het gebied van groen en duurzaamheid en de manier waarop inwoners betrokken worden. Met het winnen van de Nationale Groencompetitie (2016), Groenste gemeente van Europa (2017), de GroenStrijd 2.0 in samenwerking met inwoners en lokale groenondernemers, alsook de Steenbreek Trofee 2018 kun je ondertussen in Laarbeek zeggen: groen verbindt!

Wethouder Monika Slaets (inwonersparticipatie) is trots op wat er de afgelopen jaren is bereikt met een klein ambtelijk team en met hulp van vrijwilligers van IVN, Laarbeeks Landschap, inwoners en de lokale groenondernemers. ‘Wij merken dat het mensen tot elkaar heeft gebracht’, aldus Monika Slaets. De zorg voor de eigen omgeving en wil tot samenwerken zitten verankerd in het DNA van de inwoners van Laarbeek.

Slim combineren
De “Laarbeek methode” is succesvol samenwerken binnen de gemeente maar ook met inwoners, bedrijfsleven en verenigingen. De lokale samenleving wordt bij alle acties als kracht benut, of dat nu ging om een tegelruilactie, voortuinenactie of bij de GroenStrijd 2.0. De toenmalige wethouder zei bij de start in 2017 tegen de inwoners: ‘verras mij met zoveel goede plannen, zodat ik extra geld bij de raad moet vragen.’ Buurtbewoners hebben samen met een coach (een lokale groenondernemer) een plan gemaakt voor het vergroenen van hun straat, wijk of plein. Denk daarbij aan het weghalen van overbodige verharding, afkoppelen van regenpijpen, maken van geveltuintjes, aanplanten van kale boomspiegels, het plaatsen van plantenbakken of andere creatieve manieren om groen en kleur in de buurt te brengen. De wethouder hoefde uiteindelijk niet naar de raad, aangezien met slim combineren van bestaande budgetten en subsidies vanuit provincie Noord-Brabant en Waterschap Aa en Maas toch een sluitende begroting werd gemaakt om alle 17 ideeën uit te voeren.

De belangrijkste uitdaging voor de gemeente zit in een andere manier van werken, integraal denken en ontschotten. De balans zoeken tussen beleid en meebewegen. Snel kunnen schakelen, want een buurt wil vooruit. Maar er zijn ook dilemma’s: hoe regel je budget als je de inhoud van de plannen nog niet kent? Hoe kun je risico’s inschatten en beheersen? In het beleid staat de hoofdgroenstructuur overeind. Daarbuiten worden alle creatieve ideeën op het gebied van wijk- en buurtgroen serieus genomen en beoordeeld op haalbaarheid. De kosten van de aanplant zijn voor de gemeente, het bijhouden van het groen gebeurt door de buurtbewoners. Doordat inwoners hun eigen idee hebben kunnen uitvoeren, is de mate van betrokkenheid zeer hoog. Geen afspraken op papier maar vertrouwen in de verantwoordelijkheid die buurtbewoners samen nemen. Denk in mogelijkheden in plaats van in beperkingen.

Enthousiasme
Anders werken levert heel veel op. Laarbeek wordt nog steeds groener, het is goed voor de leefbaarheid en de sociale cohesie. De gemeente werkt aan duurzaamheidsdoelstellingen en bewustwording. ‘En minstens zo belangrijk: het maakt ons werk zo veel leuker!’, aldus Michel Brands, beleidsadviseur Groen en programmaleider Duurzaamheid bij gemeente Laarbeek. De “Laarbeek methode” riep dan ook het enthousiasme op bij veel deelnemers aan deze excursie.

De volledige presentatie van Michel Brands is hier te bekijken.

Heesweg: de winnaar van de Groenstrijd 2.0. Het ontwerp is bijna uitgevoerd, in het najaar worden alleen nog diverse amberbomen geplant. Zo’n twintig inwoners zijn actief met schoffelen van het plantsoen, watergeven van de bloembakken aan lantaarnpalen en houden de speeltuin netjes. Zelfs een watergeefsysteem werd door een inwoner zelf bedacht. Het water komt overigens uit regentonnen die bij een aantal huizen in de voortuin zijn geplaatst. De bewoners hebben samen een app groep voor het watergeven zodat de bloemen en planten er altijd goed bij staan.
Kindcentrum De Raagten heeft een groen schoolplein en een groen dak. Kinderen genieten van het bewegend en ontdekkend leren en leren omgaan met heel veel soorten dieren die op het groen afkomen. Dat kinderen en hun ouders enthousiast zijn, blijkt uit het prachtige cadeau bij het afscheid van de kinderen van groep 8. Zij gaven een enorm insectenhotel aan de school.
Natuurspeeltuin Octopus: ook hier weer een enthousiaste buurtvereniging die een oogje in het zeil houdt zodat de speeltuin er netjes bij blijft liggen. Steeds meer scholen komen hier met de kinderen spelen en ook kinderfeestjes worden in de speeltuin georganiseerd.
Zorgcentrum De Regt: een paar jaar geleden was dit nog een klein terras met een groot grasveld. Nu staan overal moestuinbakken en is er een wandelpad met daarom heen veel groen. De leerlingen van een basisschool in de buurt komen iedere maandag het onderhoud verzorgen van de moestuinbakken. De bewoners van het zorgcentrum gaan dan vaak ook naar buiten. De samenwerking en de verhalen tussen jong en oud zijn hartverwarmend.

Tekst: Barbara Tetteroo
Foto: Sjon.nl