Aantal ‘hittedoden’ drastisch omlaag door Hitteplan

Maatregelen als het Nationaal Hitteplan lijken, ondanks de 400 ‘hittedoden’, effectief bij extreem warm weer. Tijdens de hittegolf van 2003 vielen er in één zomer vier tot vijf keer zoveel doden als tijdens de hete zomer van dit jaar, terwijl de groep 75-plussers in die periode is toegenomen.

Dat stelt Madeleen Helmer, projectleider van de adaptatiedialoog Hitte en Gezondheid van de Nationale Klimaatadaptatie Strategie (NAS).

In het hitteplan, dat in 2007 werd ingevoerd, wordt bijvoorbeeld benadrukt dat mensen voldoende moeten drinken en hun huis koel moeten houden. Volgens Helmer zijn deze adviezen niet overbodig. ‘Over het algemeen houden we van warm weer en gaat het tegen onze intuïtie in om daar de nadelen van in te zien, maar hitte is een sluipmoordenaar.’

Let goed op ouderen
Er gebeurt achter de schermen veel als het plan in werking treedt. ‘Allereerst laat het RIVM aan de GGD’en in Nederland, het Rode Kruis en anderen die op de “voorwaarschuwingslijst” staan weten dat het plan binnen enkele dagen waarschijnlijk geactiveerd zal worden. GGD’en informeren vervolgens de zorginstellingen, gemeenten en huisartsen in hun regio. Voor de verpleeghuizen betekent dit bijvoorbeeld dat het personeel extra rondes loopt om de bewoners in de gaten te houden en hen stimuleert om extra te drinken, extra bouillon te nemen, ventilator aan te zetten en de zonwering naar beneden te halen.’

‘Over het algemeen houden we van warm weer en gaat het tegen onze intuïtie in om daar de nadelen van in te zien, maar hitte is een sluipmoordenaar.’

Madeleen Helmer, projectleider van de adaptatiedialoog Hitte en Gezondheid van de Nationale Klimaatadaptatie Strategie (NAS )

Helmer benadrukt dat vierhonderd doden alsnog een te hoog aantal is, maar dat het nu al effectief blijkt dat bijvoorbeeld ouderen goed in de gaten worden gehouden. ‘Ouderen gebruiken medicatie en hebben een lagere dorstprikkel. Het is van belang dat er mensen in hun omgeving zijn die voor ze zorgen. De combinatie eenzaamheid en hitte kan dodelijk zijn.’

Overheid moet meer doen
De overheid kan volgens Helmer nog wel wat meer doen tegen extreme hitte. ‘Naast het hitteplan, dat enkel adviezen uitbrengt en waar geen wetgeving over is, is de aanpak van hitte nog een betrekkelijk nieuwe loot aan de klimaatadaptatiestam.’

Ze trekt de vergelijking met het Deltaplan. Helmer: ‘Dat is voornamelijk gericht op water en droogte, waar jaarlijks ruim een miljard in omgaat. De aanname is nog teveel dat maatregelen tegen wateroverlast en droogte, met name vergroening, ook helpen tegen hitte. Maar dat geldt dus niet meer bij extreme hitte. Als we zoveel investeren in dijken die het 1000 jaar moeten houden, mag er ook wel meer geld en aandacht naar een klimaatrisico dat nú al tot veel gezondheidsproblemen en slachtoffers leidt.’

Het volledige interview met Madeleen Helmer leest u in de Steenbreekspecial van Vakblad Groen.

Tekst:
Roel van Dijk